In dit tekstvak komen links te staan die rechtstreeks naar de activiteit gaan.

Beleidsverantwoording per activiteit

In dit deel geven we een toelichting op de belangrijkste activiteiten die we in 2018 per cluster hebben gedaan, waarbij we steeds de bijbehorende baten en lasten laten zien. Een verantwoording van de financiële cijfers volgt in 'Wat heeft het gekost?'

Dienstverlening
In 2018 heeft de gemeente gewerkt aan de verdere verbetering van de dienstverlening aan de inwoners
(RIS 297618 ). We zijn snel en efficiënt waar dat kan en bieden maatwerk als de complexiteit van de maatschappelijke problematiek daar om vraagt. Belangrijk is dat in het bijzonder de meest kwetsbare inwoners van onze stad de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. Daarom werkt de gemeente  steeds meer volgens het gedachtegoed van ‘de bedoeling’. Hierin staan niet zo zeer de regels vanuit de systeemwereld van de overheid centraal, maar meer de vraagstukken vanuit de leefwereld van de inwoner. Op deze manier stellen we de mens meer centraal in onze dienstverlening. We kijken vanuit de mens; zo willen we een duurzame stabilisering van de leefsituatie en verhoging van de zelfredzaamheid realiseren.

1a Cluster werk

Gemeentelijk werkbedrijf   
Bij een inclusieve arbeidsmarkt komen werknemers met het vermogen tot loonvormend werk en een structureel verminderde loonwaarde zoveel mogelijk in dienst bij een zo regulier mogelijke werkgever. Om dat mogelijk te maken zet de overheid loonkostensubsidie in en middelen voor ontwikkeling en begeleiding van de werknemer. Inzet van de Participatiewet en in het verlengde daarvan de banenafspraak is om zoveel mogelijk banen bij zo gewoon mogelijke werkgevers te realiseren.

Het Participatiebudget voor de financiering van de sociale werkvoorziening daalt jaarlijks en de financiering van de banenafspraak is soberder. Hierdoor staat de gemeente voor twee grote opgaven: enerzijds het geleidelijk en zorgvuldig transformeren van werkgelegenheid die de voormalige wet bood, naar werkgelegenheid via nieuwe Participatiewet-banen (inclusief Nieuw Beschut). En anderzijds: het invullen van de nieuwe rol en taken vanuit de Participatiewet.

Uit de veranderende wet- en regelgeving volgde de behoefte aan een eenduidige en centrale regie op de uitvoering van de participatiewet en de Wsw. Door de integratie van twee organisatieonderdelen in het sociale domein (het WSP en de HGR) bundelt de gemeente expertise, infrastructuur en netwerk. Deze worden optimaal benut om de kwetsbare doelgroep naar de arbeidsmarkt te begeleiden. Er is begin 2018 een tijdelijke organisatie gemeentelijk werkbedrijf (TO GWB) gevormd om de geleidelijke transformatie voor te bereiden. De uitgangspunten voor de integratie zijn vertaald naar een strategisch kader en een programma. Dit strategisch kader bepaalt op hoofdlijnen de kern van toekomstige dienstverlening. De missie is ‘zoveel mogelijk mensen bij zo gewoon mogelijke werkgevers, in een zo gewoon mogelijke baan tegen een zo gewoon mogelijk loon’ Voor 1-1-2020 zal de bundeling van het GWB compleet zijn. Meer informatie staat vermeld in RIS 297233 en RIS 299800.  Eind februari volgt een tweede voortgangsrapportage aan de raad.

Werkgelegenheidsprojecten, uitstroom in 2018 waaronder aanpak jeugdwerkloosheid
Bij de begeleiding naar school of werk was er ook in 2018 extra aandacht voor jongeren, werkzoekende 50-plussers en werkzoekenden met een arbeidsbeperking (de doelgroepen van de banenafspraak en beschut
werk). Vanuit het programma Den Haag Maakt werk zijn er in 2018 6.341 mensen aan een baan geholpen of naar school begeleid. Daarbij ging het om 3.702 mensen die daardoor geheel uit de bijstand zijn geholpen. De overige 2.639 zijn mensen die via parttime werk gedeeltelijk uit de bijstand zijn geholpen of mensen die geen uitkering ontvingen. Om deze doelstellingen te bereiken zijn bij het werkgeversservicepunt 6.504 mensen via re-integratietrajecten begeleid.  Van het totaal behoorden 2.297 mensen tot de categorie jongeren (tot 27 jaar). Met onder andere een outreachende aanpak in de Servicepunten Arbeid heeft de gemeente Den Haag deze jongeren ondersteund.  

In 2018 heeft de economie zich gunstig ontwikkeld. De werkloosheid in Den Haag is dichter bij het landelijk niveau gekomen. In het derde kwartaal van 2018 was 5,0% van de beroepsbevolking in Den Haag werkloos tegen iets minder dan 4% landelijk  (bron: CBS). In 2014 was dit in Den Haag nog bijna 12% (anderhalf keer zo hoog als het landelijke cijfer).

Het wijkbanenplan  
Voor jongeren (tot 27 jaar) hebben de drie Servicepunten Arbeid (SPA’s) in belangrijke mate bijgedragen aan het resultaat. De cijfers laten zien dat er in 2018 1396 jongeren vanuit de SPA’s begeleid zijn naar werk, een opleiding of een hulpverleningstraject. Hierin zijn ook de inspanningen van het team Leerlingzaken meegenomen, dat deel uitmaakt van de integrale dienstverlening in de SPA’s. De SPA’s zijn gevestigd in de Schilderswijk/Transvaal, Laak en Zuid-West. Het succes van de outreachende aanpak wordt mede bepaald door de goede samenwerking met wijkpartners en informele organisaties. In 2018 is gewerkt aan de uitbreiding van deze samenwerkingen en borging van de werkmethodieken.
De wijkgerichte aanpak vanuit de SPA’s werd in 2018 gefinancierd vanuit tijdelijke middelen voor het Aanvalsplan Jeugdwerkloosheid. Vanaf 2019 is er door het college € 1 mln. aan structurele middelen beschikbaar gesteld voor de begeleiding van kwetsbare jongeren. De gemeente onderzoekt op welke wijze de effectiviteit van de integrale en outreachende aanpak van kwetsbare jongeren vanuit de SPA’s nog verder vergroot en geborgd kan worden en hoe we hiermee meer jongeren met een bijstandsuitkering kunnen bereiken.

Werkontwikkeltrajecten
In 2018 is verder gegaan met de in 2017 gestarte aanpak werkontwikkeltrajecten (WOT) voor jongeren. Deze aanpak houdt in dat de kandidaat in een echte werkomgeving van een werkgever werkt, terwijl hij methodische begeleiding op werknemersvaardigheden krijgt van een begeleider van het Werkgeversservicepunt. De werkgever zorgt bovendien voor coaching op vakmanschap. Er zijn werkontwikkeltrajecten gecreëerd bij diverse bedrijven en organisaties in kansrijke branches.
Toch bleef het aantal werkontwikkeltrajecten in 2018 achter op de oorspronkelijke doelstelling om jaarlijks 250 jongeren langs deze weg te begeleiden naar een betaalde baan. Dit is te verklaren doordat het aantal werkloze jongeren in de afgelopen jaren  sterk is afgenomen. De verwachting is dat dit gezien de gunstige arbeidsmarkt nog verder daalt en minder jongeren een beroep hoeven doen op een werkontwikkeltraject.
Ontwikkelen op de werkvloer bij de werkgever is een belangrijk uitgangspunt bij de dienstverlening van het gemeentelijke werkbedrijf (GWB). Vanwege deze ontwikkeling en de succesvolle aanpak is gekozen voor een verbreding van de doelgroep en is de methodiek van de werkontwikkeltrajecten ook toegepast bij kandidaten boven de 27 jaar. Er zijn in 2018  912 kandidaten op een werkontwikkeltraject gestart, waarvan 173 jongeren. Het totaal aantal succesvol afgeronde werkontwikkeltrajecten voor 2018 is 642 (waarvan 491 ingestroomd in 2018). Van deze 642 succesvol afgeronde trajecten gaat het om 156 trajecten door jongeren.

STiP / Banenafspraak  (extra impuls werkgelegenheid)
Het vorige college heeft extra middelen beschikbaar gesteld om in Den Haag 1.000 STiP-banen te creëren (Sociaal Traject in Perspectief). Deze banen zijn bedoeld voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die vrijwel allemaal ook tot de doelgroep van de banenafspraak met het Rijk behoren. Mede dankzij de STiP-banen is onze arbeidsmarktregio nu één van de koplopers in het realiseren van de banenafspraak. Er zijn 25 STiP-medewerkers doorgestroomd naar regulier werk. Ook zijn er medewerkers om andere redenen uitgestroomd. Een deel van hen is, of wordt herplaatst. Op de vrijgekomen plekken zijn/worden nieuwe STiP-medewerkers geplaatst. Door uitval, ziekte en herplaatsingen wisselt de bezetting van de 1.000 banen. Eind 2018 werken er nog 872 personen op een STIP baan.

Het Werkgeversservicepunt van de gemeente Den Haag heeft in het kader van de banenafspraak - in aanvulling op deze STiP-banen-  in 2018 nog eens 149 mensen met een arbeidsbeperking aan het werk geholpen bij werkgevers.

De gemeente Den Haag heeft zelf als werkgever ook een eigen verantwoordelijkheid in het kader van de banenafspraak. Binnen de gemeente zijn circa 290 banen gerealiseerd waaronder een aantal STiP-banen.

Beschut werk
Beschut werk is bestemd voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperking die zoveel ondersteuning nodig hebben dat reguliere werkgevers hen niet zonder meer in dienst nemen. Sinds 1 januari 2017 kunnen personen die voor beschut werk in aanmerking denken te komen ook zelf – zonder tussenkomst van de gemeente – een advies beschut werk bij het UWV aanvragen. De collegedoelstelling van 200 beschut werk-medewerkers is eind 2018 nagenoeg (198) gerealiseerd. Al deze werknemers hebben een aanstelling bij de gemeente gekregen en zijn aan de slag gegaan bij de Haeghe Groep.

Social return
Social return is erop gericht om via de gemeentelijke inkoop bij te dragen aan de kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Aan onze leveranciers vragen wij om bij de uitvoering van een opdracht werklozen of stagiaires in te zetten. De concrete doelstelling bedraagt 2.400 plaatsingen
(RIS 281391) in vier jaar (periode 2015 tot en met 2018). Dit zijn plaatsingen op werk, opleidings- en leerwerkplekken. Deze doelstelling is ruim gehaald: in de periode van 2015 tot 2018 tellen wij 5393 plaatsingen waarvan 3967 op werk. In 2018 tellen wij 930 plaatsingen, waarvan 692 op werk (plaatsingen kunnen een half jaar na dato geregistreerd worden waardoor aantallen naar boven bijgesteld zullen worden).

Samenwerking in de regio

Meerwaarde van samenwerking
De regionale samenwerking rond de werkgeversbenadering in de arbeidsmarktregio Haaglanden is in 2018 door gemeenten en UWV positief geëvalueerd. De meerwaarde van deze samenwerking is een meer effectieve, efficiënte en gecoördineerde werkgeversbenadering, met de focus op specifieke speerpuntsectoren. Hierdoor kunnen in de regio meer vacatures worden vervuld. Werkgevers hoeven niet langer aan te kloppen bij alle verschillende gemeenten en UWV binnen de arbeidsmarktregio Haaglanden. In de twee bestaande regionale speerpuntsectoren bouw & techniek en transport en logistiek & groothandel zijn in 2018 ruim 500 vacatures vervuld, waarvan ongeveer een derde meer plaatsingen, als gevolg van de regionale samenwerking; wanneer een van de partijen (gemeente of UWV) slechts een beperkt aantal kandidaten op de door werkgevers gemelde vacatures kan leveren, worden de overige vacatures vervuld met kandidaten van de andere partners binnen het sectorteam.
Op basis van de evaluatie is de werkgeversaanpak in de loop van 2018 verbreed en uitgebreid met de sectoren overheid & onderwijs en zorg en welzijn & schoonmaak. Voor ieder van deze sectoren is (of wordt nog) een regionaal projectleider aangesteld. Ook in de overige sectoren weten de partners elkaar in de regio ook goed te vinden.

HalloWerk
In 2018 is hard gewerkt aan het ontwikkelen van een nieuw digitaal matchingsplatform: HalloWerk.
Dit brengt werkgevers en kandidaten direct met elkaar in contact. Kandidaten maken zelf, of met ondersteuning van de gemeente als dat nodig is, een profiel aan, op basis van hun talenten en motivatie.
Het matchingsplatform en nieuw dienstverleningsconcept Hallo Werk is in 2018 in Den Haag en Rotterdam gestart als een pilot en ontwikkeld. In 2019 zal dit regionaal uitgerold gaan worden.
HalloWerk is erop gericht om een gerichte koppeling van vraag en aanbod (digitaal) te bewerkstelligen. Daarbij wordt tevens mogelijk om integrale digitale ondersteuning te bieden van gemeentelijke dienstverlening op het vlak van het matchen van werkzoekenden en werkgevers.

Invulling Banenafspraak in de regio
De invulling van de Banenafspraak wordt ook regionaal gemeten en hierover zijn twee positieve ontwikkelingen te melden. Ten eerste ligt het aantal plaatsingen in de regio Haaglanden al hoger dan het aantal waar de regio voor aan de lat staat. Ten opzichte van de door de Werkkamer genoemde doelstelling tot en met 2018 voor Haaglanden van 2.850 zijn er tot en met het 3e kwartaal 2018 al ruim 3.200 mensen op een baan geplaatst die onder de banenafspraak valt. De totale cijfers over het afgelopen jaar worden door UWV pas in de loop van het 1e kwartaal 2019 bekend gemaakt.

Investeren in mensen / Participatie
De gemeente wil zoveel mogelijk mensen aan het werk krijgen. Voor degenen voor wie dit (nog) geen optie is kijken we naar andere mogelijkheden om mee te doen in de samenleving. In het kader van de wederkerigheid worden andere vormen van participatie verlangd. In 2018 hebben we diverse activiteiten ontplooid in samenwerking met partners in de stad. PEP Den Haag heeft ervoor gezorgd dat uitkeringsgerechtigden bij verschillende vrijwilligersorganisaties aan de slag konden gaan. Haagse welzijnsorganisaties hebben mensen geactiveerd met sociale activiteiten, zoals empowermentcursussen, gezondheidstrainingen en maatjestrajecten. Buurtcentra hebben hun deuren opengesteld zodat mensen en organisaties in de wijk elkaar leerden kennen.

Binnen de participatiedoelgroep, de groep bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de werk, zijn in 2018 gemiddeld 19.500 mensen gemonitord, waarvan 4.943 mensen er in 2018 bij zijn gekomen. De gemeente stabiliseert voor deze groep zoveel mogelijk de situatie, biedt intensieve begeleiding aan de meest kwetsbaren en activeert degenen die daartoe in staat zijn.

In 2018 zijn er gemiddeld 3.000 mensen geactiveerd om stappen te nemen die mogelijk leiden naar werk, danwel een participatietraject zijn gaan doen in de vorm van vrijwilligerswerk, mantelzorg en ander sociale activiteiten. Hiervan zijn in 2018 ruim 1.500 mensen een traject naar werk gestart, om op termijn uit te stromen naar een betaalde baan.

Pilot Inburgering – ‘Den Haag zijn wij met z’n allen’
Het programma SamenHaags beoogt 1000 burgers meer deel uit te laten maken van de stad. Dit integrale programma bestaat uit lessen Nederlands en maatschappij oriëntatie, een maatschappelijke stage en het verbreden van het sociale netwerk door middel van een maatje, een Haagse Makker. In 2018 zijn 675 burgers gestart aan het programma SamenHaags. Daarvan volgen (of hebben gevolgd) 500 aantal deelnemers de lessen Nederlands, lopen 355 deelnemers stage en hebben 265 burgers reeds een Haagse Makker gevonden.

Statushouders
Om een soepele en snelle integratie en participatie van statushouders in de gemeente te bevorderen, is in 2016 gestart met de Haagse aanpak sociaal domein (RIS 293919).
In 2018 had de gemeente een wettelijke taakstelling van 726 statushouders (volwassenen en kinderen), van wie er 555 zijn gehuisvest. De samenstelling van de huishoudens is gewijzigd van voornamelijk alleengaanden naar grote gezinnen, hetgeen complexer is en daarmee huisvesting vertraagt.
Het gaat om kosten voor maatschappelijke begeleiding, sociaal beheer op groepslocaties, begeleiding naar (vrijwilligers)werk en activering, taalonderwijs, (jeugd)zorg en programmasturing.
Ook zijn gedurende 2018 de ervaringen en werkwijzen uit eerdere jaren beoordeeld en waar mogelijk geïntegreerd in de reguliere dienstverlening. Voor 2019 en verder wordt de aanpak statushouders integraal meegenomen in het nieuwe beleidsplan Integratie en Inburgering.

In 2018 zijn ruim 1.200 statushouders door het statushouders team gesproken en begeleid. Ze worden begeleid in taal, integratie en werknemersvaardigheden, als opmaat naar betaald werk. Daarvan zijn er 158 doorgeleid naar schakelklas of opleiding. In totaal hebben 99 statushouders inderdaad betaald werk gevonden. Eind 2018 ontvangen nog 2.471 statushouders een bijstandsuitkering.

De diverse andere onderdelen van de Haagse aanpak staan beschreven in programma Zorg en Welzijn en programma Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening. In programma Stadsontwikkeling en wonen staan de activiteiten rondom de huisvesting van statushouders toegelicht.

1b Cluster Sociale werkvoorziening

Sociale Werkvoorziening
Het betreft hier de integrale beleidstaak sociale werkvoorziening, dus de loonkosten van SW-ers en de apparaatslasten. Dit onderdeel moet in samenhang met programma ‘Overhead’ worden bekeken, omdat middelen voor dit beleidsonderdeel vanwege de BBV-richtlijnen worden verdeeld over programma Werk en Inkomen en programma Overhead.

De sociale werkvoorziening biedt mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt werk. Hierbij wordt ingezet op een traject van binnen naar buiten met als einddoel zo gewoon mogelijk werk bij een zo gewoon mogelijke werkgever tegen een zo gewoon mogelijk loon. Aan degenen die nog niet of structureel de stap naar buiten niet kunnen zetten, biedt de Haeghe Groep werk in een beschutte werkomgeving. Op deze manier kan iedereen mee blijven doen en krijgen de kandidaten de kans zich te ontwikkelen op hun eigen niveau.

Sinds de instroomstop in de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) per 2015 daalt het aantal mensen met een Wsw-dienstverband jaarlijks als gevolg van natuurlijk verloop. Vanuit het Rijk werd een uitstroom van 4,04% verwacht op het Wsw-bestand in Den Haag in 2018. Het aantal Wsw-ers is in 2018 met 5,6% gedaald ten opzichte van 2017. De sociale werkvoorziening wordt landelijk geconfronteerd met een daling van de rijkssubsidie per Wsw-er. De Staatssecretaris erkent dat geen enkel SW-bedrijf erin zal slagen het negatieve subsidieresultaat te compenseren met verbeteringen in het operationeel resultaat (brief Staatssecretaris SZW (WSW monitor) aan Tweede Kamer d.d. 15-6-2018, waarin is gemeld dat gemeenten meer moeten bijdragen. Voor 2018 is dit landelijk  zo’n 190 mln. Vanaf 2019 heeft de coalitie dan ook extra middelen hiervoor beschikbaar gesteld.

Overige doelgroepen (waaronder brugplekken)
Ook wordt de infrastructuur van de sociale werkvoorziening ingezet voor brugplekken in het kader van reïntegratietrajecten en nieuwe doelgroepen, zoals jongeren uit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Voor deze doelgroep is een pilot praktijkleren gestart. Middels praktijkleren kunnen jongeren branche-erkende praktijkverklaringen behalen die hen meer kansen bieden op de arbeidsmarkt. In 2018 hebben ca. 300 kandidaten gebruik gemaakt van brugplekken.  

2 Cluster Inkomen

Ontwikkelingen bijstand

De ontwikkeling van de bijstandslasten: het aantal uitkeringen en de loonkosten subsidies
Het aantal bijstandsuitkeringen in Den Haag is in 2018 met 5,2% gedaald naar 25.114 uitkeringen op 31 december 2018. In de begroting werd uitgegaan van een daling voor 2018 van 3,1% mede vanwege de gunstige economische omstandigheden en de extra inzet op STiP-banen. Met de van daling van 5,2% kwam het aantal BUIG uitkeringen op 25.098 en was sprake van 16 uitkeringen aan gevestigde zelfstandigen.

Ontwikkeling aantal bijstandsuitkeringen

Het totaal aantal uitkeringen is inclusief de uitkeringen voor BBZ levensonderhoud gevestigde, deze laatsten zijn geen onderdeel van de uitkeringslasten BUIG.

Aantal en kosten uitkeringslasten Gebundelde Uitkering Participatiewet (BUIG).

Het geheel wordt toegelicht in de verschillen analyse, waarbij ook de loonkostensubsidies en apparaatslasten worden toegelicht.

In 2018 zijn 8.103 aanvragen afgehandeld en 4.966 aanvragen toegekend. Het afwijzingspercentage bedroeg 38,7%. Het aantal aanvragen ligt daarmee bijna 23% lager dan verwacht bij het opstellen van de begroting. Door de verbeterde arbeidssituatie daalde ten opzichte van 2017 ook het aantal aanvragen met 15,8%.

De ontwikkeling van de bijstandsbaten: macrobudget en verdeelmodel (BUIG)
De afgelopen jaren waren er bij de gemeente Den Haag grote tekorten als gevolg van een te laag macrobudget en een nieuw verdeelmodel. In het contact met het Rijk zijn intensieve gesprekken gevoerd om het macrobudget op voldoende niveau te brengen. Mede onder druk van de VNG heeft het Rijk in 2018 het definitieve macrobudget met € 298 mln. verhoogd ten opzichte van het voorlopige budget dat in april werd bekendgemaakt. Mede gelet op de daling van het aantal bijstandsgerechtigden is de verwachting dat het budget op landelijk niveau dekkend zal zijn.  
Het verdeelmodel kent de gemeente Den Haag nog steeds minder budget toe dan de feitelijke lasten. Conform het budgettair kader is voor het begrote tekort op de gebundelde uitkering Participatiewet (voorheen BUIG) dekking voor dit tekort in de programmabegroting opgenomen (zie halfjaarbericht RIS 300605).

Naleving en handhaving  
Ook in 2018 heeft het college uitvoering gegeven aan het gemeentelijk beleid rondom naleving en handhaving. In 2018 lag het accent vooral op het bevorderen van naleving van afspraken en verplichtingen en het voorkomen van misbruik. Onderdeel hiervan is een integrale aanpak waarbij de situatie van de klant vanuit verschillende perspectieven wordt benaderd. De gemeenteraad wordt jaarlijks over de aanpak geïnformeerd (RIS 301576).

Cijfers / resultaten 2018

• Er zijn1.936 fraudeonderzoeken afgehandeld, voor 806 onderzoeken had dit geen consequenties.
  Voor 1.130 dossiers geldt dat:
  •  het tegengehouden van aanvragen, aanpassingen van de uitkering en beëindigingen naar aanleiding van fraudeonderzoeken een besparing heeft opgeleverd van in totaal
    € 5,5 mln.
  • Er fraudevorderingen zijn vastgesteld voor in totaal € 4,9 mln.

• Daarbij zijn er 596 bestuurlijke boetes opgelegd tot een totaalbedrag van € 0,7 mln.

3a Cluster Minimabeleid

Optimale toegankelijkheid, gebruik en bekendheid van het armoedebeleid
Het minimabeleid biedt aan Hagenaars met een laag inkomen voorzieningen om mee te kunnen doen in de samenleving. 97% van de doelgroep maakte hier in 2018 gebruik van. Vooral de Ooievaarspas en daaraan gekoppelde voorzieningen worden veelvuldig gebruikt.

De toegankelijkheid, het gebruik en de bekendheid van het armoedebeleid wordt vergroot doordat veel voorzieningen dezelfde inkomensgrens hebben als de Ooievaarspas en aan de pas gekoppeld zijn. De Ooievaarspas biedt mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum de mogelijkheid om mee te doen in de stad. Dit jaar is een nieuw systeem voor de Ooievaarspas live gegaan. Dit systeem is toekomstbestendig gebruiksvriendelijker en we kunnen gerichter informatie bieden.

Gelijke kansen voor kinderen uit minimagezinnen
Kinderen mogen niet de dupe worden van de inkomenspositie van hun ouders. Daarom zet het college fors in op het bestrijden van de gevolgen van armoede bij kinderen zodat ze volop kunnen meedoen in de stad.  Denk aan extra onderwijsondersteuning (leerlingen in groep 4 en 5 kunnen thuis gebruikmaken van Squla), een gratis ID-kaart als een kind 14 jaar wordt, en gratis openbaar vervoer voor jongeren tijdens de schoolvakanties en in de weekenden.  Het kindpakket wordt in samenwerking met de Ooievaarspas en de Stichting Leergeld verstrekt.

Bijzondere bijstand
De individuele bijzondere bijstand is een vangnet voor onvoorziene noodzakelijke en bijzondere kosten. Mensen die niet zelf hun financiën kunnen beheren, kunnen beschermingsbewind aanvragen. De rechter bepaalt of dit noodzakelijk is. Als dat het geval is en mensen deze kosten niet kunnen opbrengen, dan krijgen zij hiervoor bijzondere bijstand. In 2018 ontvingen 3.214 mensen bijzondere bijstand voor bewindvoering. Bij de individuele bijzondere bijstand voor woninginrichting (leenbijstand) zijn de normverstrekkingen geactualiseerd. De adviesbedragen zijn naar beneden bijgesteld. Mensen die van de regeling gebruikmaken, krijgen hierdoor een lagere schuld. Indien nodig kunnen we afwijken van de normbedragen.

De tweede helft van 2018 is een kleinschalige pilot maatwerkbudget uitgevoerd. Met een maatwerkbudget kan de gemeente regelluw en snel maatwerk leveren op het moment dat een probleem zich voordoet. De verantwoording gebeurt niet met goedkeuring op vast beleid vooraf, maar achteraf op basis van casuïstiek. Een maatwerkbudget is niet bedoeld om de andere vormen van ondersteuning zoals de bijzondere bijstand te vervangen, maar als aanvulling (RIS 298637). De evaluatie vindt plaats in het tweede kwartaal van 2019.

Het beleid op de tegemoetkoming kinderopvang is dit jaar gewijzigd. In 2018 was er sprake van een overgangsjaar met verlengd overgangsrecht of maatwerk bij lopende verstrekkingen (waarbij bijv. maatschappelijke kosten zijn voorkomen). Hierdoor hebben de uitgaven tegemoetkoming kinderopvang nog een negatief effect op het budget in 2018. Begin van 2018 is de individuele studietoeslag  verhoogd van €100 naar €150 per maand. De reden om de toeslag te verhogen is dat een bedrag van €150 per maand een reëlere toeslag is voor studerenden, die niet kunnen bijverdienen.

Collectieve zorgverzekering
In 2018 zijn ruim 60.000 Haagse minima verzekerd bij VGZ en Menzis. Naast een uitgebreid pakket aan vergoedingen is het eigen risico meeverzekerd, wat voorkomt dat mensen voor onverwachte hoge zorgkosten komen te staan. Vanwege verschillende tegemoetkomingen in de premie is het belangrijk om goed te onderzoeken of men nog de juiste premie betaalt. In de loop van het jaar kan een verzekerde immers meer gaan verdienen dan bij aanvang. In 2018 vond een 100%-controle plaats van alle burgers die gebruik maken van de collectieve zorgverzekering voor minima. Hiervoor is gebruik gemaakt van de diensten van stichting Inlichtingenbureau. Dit heeft geresulteerd in beëindiging van de maandelijkse tegemoetkoming van ruim 5.000 verzekerden per 1 januari 2019. Daarnaast is bij een groep van ongeveer 200 verzekerden de tegemoetkoming verhoogd i.v.m. terugval in inkomen.

Bijzondere hulpverlening huisvesting
De gemeente verzorgt de noodopvang voor Haagse gezinnen met kinderen die op straat komen te staan, bijvoorbeeld als gevolg van een huisuitzetting bij ernstige schulden of door echtscheidingsproblematiek. De stichting Noodopvang Haaglanden heeft in 2018 op ons verzoek 120 gezinnen tijdelijk geplaatst, ongeveer evenveel als verwacht. In de andere situaties kon uitzetting worden voorkomen of was een andere oplossing mogelijk.

Wet op de lijkbezorging
In 2018 is in 170 gevallen is een beroep gedaan op de Wet op de lijkbezorging. De gemeente ontvangt een melding van overlijden als er geen nabestaanden bekend zijn of als er geen geld is in de nalatenschap. In die situatie doet de gemeente nader onderzoek en verzorgt zo nodig de begrafenis.

3b Cluster Schuldenbeleid

Schuldhulpverlening, gemeentelijke kredietbank (GKB), Pandhuis
Schuldhulp kent verschillende pijlers: het voorkomen van schulden (preventie, vroeg-signalering en nazorg), het in evenwicht brengen en houden van inkomsten en uitgaven (stabilisatie) en het duurzaam oplossen van schulden (schuldregelen).

Preventie
De gemeente bood ook in 2018 verschillende gratis administratie- en budgetteringscursussen voor Haagse burgers om schulden te voorkomen. Ook waren er trainingen voor professionals en vrijwilligers. In 2018 volgden 5.065 mensen een cursus of training. Hiervan werd twee derde gevolgd door Haagse burgers en één derde door professionals of vrijwilligers. De trainingen worden inmiddels aangeboden op 5 verschillende locaties in de stad. Dat zijn de wijk- en dienstencentra in Mariahoeve, Ypenburg (Piet Vink) en Segbroek (’t Lindenkwadrant), en in de stadsdeelkantoren Leyweg en Scheveningen. Ook waren de trainers aanwezig tijdens evenementen in de wijk. Met stands en folders werden 2.395 mensen geïnteresseerd in het gemeentelijk cursusaanbod.

Niet iedereen kan leren zelf de administratie te ordenen en financiën bij te houden, bijvoorbeeld door laaggeletterdheid of een licht verstandelijke beperking. Die Hagenaars krijgen ondersteuning zoals het doorbetalen van vaste lasten, budgetbeheer, budgetondersteuning of beschermingsbewind. In 2018 ontvingen 15.479 mensen zo’n vorm van ondersteuning.
Verder biedt de gemeente sociaal juridische dienstverlening, zoals individuele hulp bij de administratie en verschillende spreekuren (belastingen, inkomen en uitgaven, beslag en overig). In 2018 maakten 18.174 mensen hiervan gebruik.

De Helpdesk Geldzaken startte in Laak en is in 2018 verder verspreid naar de stadsdelen Centrum en Escamp. Inwoners kunnen hier binnenlopen voor al hun vragen over geldzaken (inkomsten en uitgaven) en voor gratis advies. De Helpdesk is dagelijks op een andere locatie aanwezig en is inmiddels op 13 verschillende locaties gehuisvest bij maatschappelijke partners zoals huisartsenpraktijken en buurtcentra. Er werden 681 individuele klantgesprekken gevoerd. Via groepsvoorlichting werden ongeveer 550 Hagenaars bereikt.

Curatieve schuldhulpverlening
In 2018 is een nieuwe werkwijze binnen de schuldhulpverlening geïntroduceerd: de “Klantreis.”Dit is een vorm van schuldhulpverlening waarbij het draait hierbij om een persoonlijke benadering en begrijpelijke communicatie. De klant heeft één vast aanspreekpunt (de klantbegeleider). Direct contact is mogelijk op een manier die de klant prettig vindt. Minder zelfredzame burgers ondersteunt en begeleid de gemeente tijdens en na het schuldhulptraject. Informatie wordt gedoseerd en in spreektaal gegeven. Zo bieden wij meer ondersteuning en vermindert de kans op uitval. De  klantbegeleider is na de klantreis ook nog beschikbaar.

Samenwerking maatschappelijke partners via het Schuldenlab070
Het Haagse Schuldenlab070 is in 2018 verder ontwikkeld tot een landelijk initiatief. Op 14 november 2018 vond de lancering van het SchuldenlabNL plaats in aanwezigheid van koningin Màxima. Het SchuldenlabNL is een opschalingsinfrastructuur. Lokaal bewezen initiatieven ter bestrijding van schuldproblematiek worden verder geholpen door ze te standaardiseren, transactiekosten te verlagen en relevante kennis te verzamelen en delen.

In de pilot Sociaal Hospitaal (SOHOS) wordt bij kwetsbare gezinnen een doorbraak gerealiseerd die het meest dominante probleem oplost (te laag inkomen, hoge schulden, huisvestingsprobleem). Door het creëren van bestaanszekerheid krijgen deze gezinnen de regie over hun leven terug. Inmiddels zijn hiermee 100 gezinnen geholpen. De gevalideerde maatschappelijke baten van de eerste 10 cases bedragen in totaal € 0,3 mln.

In de pilot Collectief Schuldregelen wordt het aantal contacten tussen schuldeisers en gemeente teruggedrongen. Dat gebeurt door de individuele afhandeling van schulddossiers te vervangen door een collectieve afhandeling. Er zijn afspraken gemaakt met 20 schuldeisers. O.a. Gemeentelijke Belastingdienst, HTM, Dunea, Staedion, Belastingdienst, Ziggo en CJIB. In oktober 2018 accepteerde de branchevereniging NVVK deze werkwijze als innovatieve aanpak.

Wanneer schulden bij bijvoorbeeld woningcorporaties en nutsbedrijven vroeg worden gesignaleerd en aangepakt, kan erger worden voorkomen. Dankzij samenwerking met het CAK en onze collectieve zorgverzekeraars Menzis en VGZ werden 899 mensen uit de bronheffing gehaald of kregen een hulpaanbod. Via de woningcorporaties kwamen 1.603 meldingen binnen. Hiervan had 59 procent betrekking op een dreigende huisuitzetting (= curatief) en 41 procent betrof een vroege melding van huurachterstand (= preventief). Via hulpverleningsinstellingen zoals Kessler Stichting, Leger des Heils en Stichting Limor kwamen nog eens 420 meldingen binnen.

Sociale kredietverlening en het Pandhuis
Burgers die elders geen krediet meer kunnen krijgen vanwege hun leeftijd, inkomen of een beschadigd kredietverleden, kunnen bij de Gemeentelijke Kredietbank (GKB) een sociaal krediet krijgen voor noodzakelijke vervangingsuitgaven of voor het inlossen van betalingsachterstanden. Dit gebeurde in 2018 in 932 gevallen.
Ook houdt de GKB adviesgesprekken voor eigen woningbezitters die betalingsproblemen hebben met hun hypotheek of daarvoor vrezen. Hiervan maakten 197 burgers gebruik. Dit kan leiden tot bemiddeling naar de eigen bank voor aanpassing van de hypotheek. Ook kunnen burgers terecht bij de GKB met vragen rondom financiering en kredieten. Medewerkers voerden in totaal 2.484 krediet- en adviesgesprekken.

Een belening bij het gemeentelijk pandhuis kan een oplossing bieden wanneer een financieel probleem beperkt is. Als sprake blijkt van ernstige schuldenproblematiek, dan vindt doorverwijzing plaats. Het aantal nieuwe pandbeleningen bedroeg ruim 99.000 op jaarbasis.

De GKB verwijst mensen door naar curatieve schuldhulp als dat nodig blijkt. In 2018 gebeurde dat bijna 200 keer. Tenslotte werd in de GKB een Helpdesk Geldzaken gevestigd. Zo wordt bij de baliecontacten vroeg-signalering van schulden versterkt.

Advies & Informatie en Sociaal juridische dienstverlening
Onder het begrotingsproduct Advies & Informatie en Sociaal Juridische Dienstverlening vallen sociaal casemanagement, de sociaal raadslieden en de consulenten maatschappelijke ondersteuning.
Sociaal casemanagement richt zich op kwetsbare Haagse burgers die een beroep doen op de dienstverlening van de gemeente, maar door bijkomende problemen buiten de reguliere processen vallen dan wel dreigen te vallen. Sociaal casemanagement stelt samen met de burger een plan van aanpak op voor diens problematiek zodat reguliere processen door kunnen lopen. Daarnaast zet de casemanager via het netwerk en/of samenwerkingspartners de benodigde ondersteuning in. In 2018 is sociaal casemanagement bij ruim 1.322 gevallen betrokken geweest.

De sociaal raadslieden werken vanuit de meeste stadsdeelkantoren en hebben bijna 11.000 hulpvragen beantwoord van bijna 6.900 verschillende klanten. De meest gestelde vragen gingen over beslaglegging en belasting, gevolgd door vragen over sociale zekerheid en huisvestingszaken (onder andere huurtoeslag). Zij hebben dit jaar hun samenwerking met de Servicepunten XL geïntensiveerd.

Verbonden partijen
Er zijn twee partijen binnen programma Werk en Inkomen waarin de gemeente Den Haag een bestuurlijk en financieel belang heeft, te weten Wigo4it en de Stichting Werkbij. In de paragraaf verbonden partijen is een uitgebreide toelichting opgenomen.

Wigo4it
Het doel van Wigo4it is om met de sociale diensten van de G4 als één partij op te treden bij hergebruik, ontwikkeling en gezamenlijk beheer van ICT-systemen,
In 2018 is Edison voor de G4 gelanceerd, een nieuw systeem voor de digitale afhandeling van aanvragen van bijstandsuitkeringen.

Stichting Werkbij
Via de stichting Werkbij worden werknemers gedetacheerd bij bedrijven en instellingen, voornamelijk in de publieke sector. Eind 2018 stonden  nog slechts 2 kandidaten op de payroll. De stichting is  per 1 januari 2019 ontbonden (RIS 301388). Conform de statuten heeft het bestuur van de Stichting bepaald dat een eventueel overschot na vereffening terugvloeit naar de gemeente Den Haag, Programma Werk en Inkomen.