Conform de regels uit het Besluit begroting en verantwoording (BBV) moet de gemeente verliezen nemen zodra ze gesignaleerd worden en moeten winsten genomen worden als ze gerealiseerd zijn. Dit betekent dat de gemeente op het moment dat zij het besluit neemt om een verlieslatend project te starten, direct een voorziening moet vormen ter grootte van het verwachte verlies. Deze voorziening maakt geen onderdeel uit van het project, maar dient om het verlies aan het einde van het project af te dekken. Alle voorzieningen voor verlieslatende projecten vormen samen de Voorziening Negatieve Plannen (VNP). Omdat het verwachte resultaat van de projecten gedurende de looptijd kan fluctueren, kan de benodigde omvang van de VNP jaarlijks veranderen.

De verwachte winst (tegen netto contante waarde) uit de winstgevende grondexploitaties was op 1 januari 2018 € 13,5 mln. De verwachte winst is in 2018 afgenomen met € 3,3 mln. Dit komt gedeeltelijk doordat conform de BBV regels € 0,8 mln. aan winst tussentijds genomen is. Daarmee neemt de verwachte toekomstige winst af, omdat deze winst in 2018 gerealiseerd is.

Het verwachte verlies (tegen netto contante waarde) op de verlieslatende grondexploitaties was ultimo 2017 € 148,1 mln. In 2018 is het verwachte verlies met € 8,2 mln. toegenomen. De omvang van de VNP is met een gelijk bedrag toegenomen en bedraagt ultimo 2018 € 156,3 mln.

Per saldo zijn de grondexploitaties van de gemeente in 2018 met € 11,5 mln. nadeliger geworden. De verschillen worden hieronder nader toegelicht.

Ontwikkeling positieve plannen 2018 ( € 3,3 mln. nadeliger).

Het plansaldo van de positieve plannen is met € 3,3 mln. afgenomen. Dit is veroorzaakt door:

• € 0,8 mln. afname als gevolg van tussentijdse winstneming op lopende positieve grondexploitaties,
• € 2,3 mln. afname als gevolg van het afsluiten van positieve grondexploitaties (was begroot 2018:  € 1,3 mln. afname),
• € 1,4 mln. afname als gevolg van herziening Forepark en de vaststelling Winkelcentrum Duinzigt.
• € 1,2 mln. toename als gevolg van het optreden van reguliere effecten binnen het bestaande plankader.
  

Ontwikkeling negatieve plannen 2018 ( € 8,2 mln. nadeliger).

In de 2018 is de VNP toegenomen met € 8,2 mln. als gevolg van:

1 Regulier opgetreden effecten (risico’s, actualisatie binnen plankaders   €  9,5 mln. verhoging VNP
2 Effect herzieningen grondexploitatie   €  0,7 mln. verhoging VNP
3 Besluitvorming nieuwe negatieve grondexploitatie (RIS299533)   €  1,5 mln. verhoging VNP
4 Administratieve verwerking (partieel) afgesloten plannen   €  6,6 mln. verlaging VNP

5 Rente   €  3,1 mln. verhoging VNP

Het plansaldo van de negatieve plannen is in totaal met € 8,2 mln. verslechterd. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een verslechtering van € 9,5 mln. als gevolg van regulier opgetreden effecten (risico’s en actualisatie binnen plankaders). Deze verslechtering betreft op hoofdlijnen een verslechtering van vier grondexploitaties *(€ 12,4 mln.) en een verbetering van twee grondexploitaties** (€ 2,9 mln.). De belangrijkste verslechteringen in de vier grondexploitaties betreffen inrichtingskosten openbare ruimte (€ 3,4 mln.), verwervingskosten (€ 3,0 mln.), de kosten in verband met gebouwde parkeervoorzieningen (€ 2,4 mln.) en in een tweetal plannen de kosten van bouwgrondproductie (€ 2,2 mln.). De per saldo resterende verslechtering van € 1,4 mln. heeft uiteenlopende oorzaken. De verbetering wordt veroorzaakt door verwachte meeropbrengsten bij gelijkblijvende programmering.

*Het betreft de grondexploitaties Spuikwartier (RIS300856), Noordboulevard Scheveningen (RIS300473), Trekvlietzone (aangetroffen bodemverontreiniging) en A-12 zone (RIS300473)
**Het betreft de grondexploitaties Grotiusplaats en Petroleumhaven.

Voorziening Negatieve Plannen en Balans
Op de gemeentebalans is de voorziening negatieve plannen voor € 43,2 mln. opgenomen. De voorziening negatieve plannen wordt per grondexploitatie gesaldeerd met het onderhanden werk. Als de voorziening hoger is dan de stand van het onderhanden werk, wordt het resterende deel van de voorziening onder de gemeentelijke voorzieningen gepresenteerd.

Verloop en stand Reserve Grondbedrijf  

Spelregels Reserve Grondbedrijf

De hoogte van de Reserve Grondbedrijf in relatie tot het benodigd weerstandsvermogen moet in een meerjarig perspectief worden bezien. Hierin is rekening gehouden met de prognose van de te dekken tekorten in operationele grondexploitaties, klusobject-exploitaties, exploitaties van Haagse verbonden partijen en de verrekening van de verwachte negatieve en positieve exploitatiesaldi van af te sluiten exploitaties. Ook wordt de verplichte jaarlijkse onttrekking uit de RGB ten behoeve van het budgettair kader in de prognose betrokken.

De RGB vormt de risicobuffer voor en vangt risico’s op bij de uitvoering van de plannen. De RGB dient ter verrekening van het jaarresultaat op actief grondbeleid zodanig dat bij het optreden van risico’s op grondexploitaties, de financiële huishouding van de gemeente niet wordt verstoord. Als gevolg van het afsluiten van positieve projecten, het vaststellen van nieuwe of herziene grondexploitaties, reguliere projecteffecten en mutaties in de RGB conform raadsbesluiten is er in 2018 € 6,9 mln. aan de RGB onttrokken. Na verwerking van het negatieve resultaat 2018 ad € 3,6 mln. komt de RGB per 1-1-2019 uit op € 57,1 mln.

De beginstand van de RGB per 1-1-2018 is € 67,6 mln. inclusief de toevoeging van het positieve resultaat 2017 van € 2,2 mln. en € 1,0 mln. ter afdekking van het risicoprofiel van de nieuwe grondexploitatie Assumburgweg.

De  RGB is in 2018 in totaliteit met € 10,5 mln. afgenomen en bedraagt per 1 -1-2019 € 57,1 mln. (na verwerking van de voorgestelde resultaatsbestemming). Met deze stand is het weerstandsvermogen meerjarig van voldoende omvang om risico’s op vastgestelde plannen af te kunnen dekken. In de MPG 2018 was de RGB aan het eind van 2018 geraamd op € 58,5 mln.

1. Afdracht budgettair kader ( € 2,8 mln. verlagen van de RGB)

De afdracht budgettair kader is conform het financiële beleidskader.

2. Actualisatie grondexploitaties binnen kaders ( € 3,9 mln. verlagen van de RGB)
   Bij de jaarlijkse actualisatie (MPG 2018) van de lopende grondexploitaties is € 3,9 mln. toegevoegd aan de Voorziening negatieve plannen.
3. Risicoprofiel klusobjecten/nieuwe/herziene grexen 2018 ( € 0,4 mln. verhogen van de RGB)
   Bij 1 grondexploitatie en 4 kluspandobject-exploitaties is in 2018 besloten de impact op het benodigd weerstandsvermogen af te dekken middels een dotatie aan de RGB voor een bedrag van per saldo
   € 0,4 mln.
4. Afsluiten positieve grondexploitaties/klusobjecten ( € 1,3 mln. verhogen van de RGB)
   Dit betreft het begrote resultaat op de in 2018 afgesloten grondexploitaties en klusobjecten.
5. Onttrekking RGB t.b.v. OCC/Spuikwartier ( € 2,6 mln. verlagen van de RGB)
   Bij raadsbesluit (RIS 300068) is in 2018 besloten € 2,6 mln. aan de RGB te onttrekken en te doteren aan de reserve activa financiering ten behoeve van het OCC/Spuikwartier.
6. Onttrekking RGB t.b.v. Reserve Stedelijke Ontwikkeling ( € 2,0 mln. verlagen van de RGB)
   In de MPG 2018 is geconcludeerd dat de RGB  meerjarig voldoende van omvang is om de risico’s op vastgestelde grondexploitaties af te kunnen dekken. Voor € 2,0 mln. aan middelen is bij het halfjaarbericht in 2018 onttrokken en toegevoegd aan de reserve stedelijke ontwikkeling om in te zetten voor nieuwe ruimtelijke investeringsprojecten.
7. Dotatie correctie ontvlechting grondexploitatie Westlandse Zoom ( € 2,0  mln. verhogen van de RGB)
   De ontvlechting van de grondexploitaties als gevolg van een BBV-wijziging in 2016 is voor deze grondexploitatie niet correct geweest. Met deze dotatie wordt de ontvlechting alsnog op de juiste wijze verwerkt. In het halfjaarbericht 2018 is dit reeds aangekondigd.
8. Overige mutaties ( € 0,7 mln. verhogen van de RGB)
   Dit betreft diverse kleine posten.
9. Resultaat grondbedrijf ( € 3,6 mln negatief)
   Ten opzichte van de vastgestelde begroting bij het halfjaarbericht zijn de ontwikkelingen  € 3,6 mln. negatiever dan begroot (zie ook Programma 13 Stadontwikkeling en Wonen, activiteit bouwgrondexploitaties). Dit betreft het saldo van de volgende voor- en nadelen: actualisatie van negatieve plannen in 2018 met € 5,6 mln. nadelig, tussentijdse winstneming conform BBV-wijziging met € 0,8 mln. voordelig, het positieve resultaat van afgesloten bouwgrondexploitaties en klusobjecten met  € 1,0 mln. voordelig (ten opzichte van de begroting) en overige mutaties voor € 0,2 mln. voordelig. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld dit saldo te onttrekken aan de Reserve Grondbedrijf.

Benodigd weerstandsvermogen
Het benodigd weerstandsvermogen wordt gepresenteerd in een bandbreedte, namelijk het minimale en maximale benodigd weerstandsvermogen. Indien de RGB gelijk is aan het minimaal benodigd weerstandsvermogen, is de geraamde, gesaldeerde impact van alle voorziene risico’s en (positieve) kansen afgedekt. Indien de RGB gelijk is aan het maximaal benodigd weerstandsvermogen, betekent dit dat er geen afhankelijkheid is van het optreden van (positieve) kansen in de afzonderlijke grondexploitaties.

Meerjarenprognose Reserve Grondbedrijf (RGB)

Bedragen x € 1 mln.

Op basis van de bij de MPG 2018 bepaalde kansen en project- en marktrisico’s resteert een minimaal benodigd weerstandsvermogen per 1-1-2019 van € 42,6 mln. Indien de projectkansen (€ 7,4 mln.) buiten beschouwing worden gelaten, bedraagt het maximaal benodigde weerstandsvermogen om risico’s in de grondexploitaties op te kunnen vangen € 50,1 mln.