Financiering

Liquiditeitspositie

Liquiditeitspositie

1. Liquiditeitspositie

1a Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille opgenomen gelden

Medio 2016 was de verwachting dat de rente van langlopende leningen zou stijgen. Daarom is in juni 2016 een langlopende lening afgesloten van € 165 mln. tegen 1,485% en in oktober 2018 opgenomen. In juni 2018 is een lening van € 225 mln. afgesloten en opgenomen met een looptijd van 1 jaar en 5 maanden tegen minus 0,31%.

Onderstaand een overzicht van het totale langlopend geleende bedrag sinds 2014, onderverdeeld in geleende bedragen voor eigen voorzieningen en geleende bedragen die zijn door verstrekt aan derden.

bedragen x € 1 mln.

Ultimo

Totaal geleend

Gem.  betaalde rente

Waarvan geleend voor eigen activiteiten

Gem. betaalde rente

Waarvan geleend en doorverstrekt aan derden

Gem. betaalde rente

2014

953

3,62%

491

3,74%

462

3,51%

2015

1092

3,23%

604

3,17%

488

3,33%

2016

992

2,84%

863

2,72%

129

3,42%

2017

1.185

2,39%

1.057

2,22%

128

3,67%

Nieuwe leningen

390

0,45%

390

0,45%

Reguliere aflossingen

217

1,36%

217

1,37%

2018

1.358

2,03%

1.230

1,85%

128

3,67%

Afloop van hoofdsommen
Ultimo 2018 heeft de gemeente € 1.358 mln. langlopend geleend tegen 2,03 procent. In 2019 wordt per saldo € 186 mln. afgelost, in 2020 € 76 mln., in 2021 € 61 mln. en in 2022 € 94 mln. Deze bedragen gaat de gemeente herfinancieren.

1b Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille uitgezette gelden

De aflossingen hebben vooral betrekking op de personeelshypotheken.

bedragen x € 1 mln.

Bedrag

Gem. rente

Stand per 1 januari 2018

167,5

4,00%

Nieuwe leningen

0,0

Reguliere aflossingen

-6,3

4,36%

Stand per 31 december 2018

161,2

3,95%

Uitgezette gelden per instelling

bedragen x € 1 mln.

Omschrijving

Restant per 31/12/2018

Restant per 31/12/2017

Grondexploitatie Maatschappij Vroondaal C.V.

120,0

120,0

Starterspanden C.V.

0,8

0,8

Stichting Rijnlands Lyceum

1,0

1,5

St. Jacobusstichting

7,9

8,3

Stichting pand Hoefkade

2,9

3,0

Personeelshypotheekportefeuille

28,6

33,9

TOTAAL

161,2

167,5

Afloop van hoofdsommen
Ultimo 2018 heeft de gemeente € 161,2 mln. langlopend uitgeleend tegen 3,95%. In 2019 wordt € 24,1 mln. terugontvangen, in 2020 € 2,4 mln., in 2021 € 2,5 mln. en in 2022 € 34 mln. Deze bedragen worden opgenomen in de gemeentebrede liquiditeitsprognose.

 Voorziening langlopende uitgezette leningen
De gemeente heeft € 161 mln. aan langlopende leningen ingedeeld in risicogroepen.   

bedragen x € 1 mln.

Uitgezette langlopende leningen per risicogroep

Restant per ultimo 2018

Met hypothecaire zekerheid

107

Zonder zekerheid

54

Totaal

161

Jaarlijks wordt op basis van risico-inschatting van iedere individuele lening de voorziening voor langlopende leningen bepaald. Deze wordt onder meer berekend op basis van de Basel II-norm. Als er 100% zekerheden zijn gesteld wordt geen voorziening gevormd. Zo nodig worden op basis van risico-inschatting afwijkende percentages toegepast. Voor de uitstaande personeelshypotheekportefeuille is geen voorziening opgenomen omdat de spaarpolissen en de onderliggende WOZ waarde 100 procent zekerheid geeft. De voorziening langlopende leningen op basis van de langlopende leningen zonder zekerheid bedraagt in 2018 € 9,4 mln. en wordt voldoende geacht om eventuele risico’s in de portefeuille op te vangen.

1c Gegarandeerde geldleningen

De afgelopen decennia heeft de gemeente aan organisaties in diverse sectoren borgstellingen verleend voor investeringen in hun materiële activa. Het gaat om maatschappelijk relevante investeringen met een publiek belang. De gemeente Den Haag loopt risico wegens het afgeven van garanties voor leningen die banken aan derden hebben verstrekt. De resterende 2 garanties aan HTM Railinfra per 1 januari 2018 van € 29,9 mln. zijn in februari 2018 overgedragen.

Bedragen x € 1.000

Omschrijving

Restant per 31/12/2018

Restant per 1/1/2018

Accommodaties sportverenigingen

38

75

Sociaal pedagogische zorg

45

52

Zieken- en verpleeghuizen

32

62

Geestelijke gezondheidszorg/bejaardenoorden

1.172

1.419

HTM Railinfra B.V.

29.949

Ministerie van Financiën

4.833

5.000

Stichting Nationaal Restauratiefonds

1.166

1.441

Garantstelling grondexploitatie Vroondaal CV

20.000

20.000

Bedrijvenschap Harnaspolder

3.333

3.333

Achtervangovereenkomst met de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen

pm

pm

Achtervangovereenkomst Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)*

4.204.779

4.275.416

TOTAAL

4.235.398

4.336.747

*Het gaat hierbij om garantstellingen aan rechtspersonen.
Met raadsvoorstel 411/2000 RIS 80570 "Financiering woningbouw door toegelaten instellingen" heeft de raad    ingestemd met doorlopende achtervang overeenkomst met de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw voor alle in de gemeente werkzame of in de toekomst werkzame toegelaten instellingen tot het moment van wederopzegging. Het Waarborgfonds stelt zich onder voorwaarden (kredietwaardigheid instellingen) borg voor de nakomingsverplichtingen van leningen van de toegelaten instellingen (woningcorporaties). Hierdoor kunnen de instellingen ‘goedkoper’ lenen.
Indien het risicovermogen van het waarborgfonds een niveau bereikt dat lager is dan het garantieniveau zoals omschreven in de gesloten overeenkomst met het Waarborgfonds, dient de gemeente renteloze leningen aan het Waarborgfonds te verstrekken, teneinde liquiditeitstekorten bij het Waarborgfonds te voorkomen. Indien er aanspraak van het WSW op de gemeente op basis van bovengenoemde achtervang wordt gedaan zal dit alleen gebeuren indien er onvoldoende eigen vermogen van het WSW enerzijds of, doordat Centraal Fonds voor de volkshuisvesting voor sanering zorgt bij onvoldoende kredietwaardigheid van een corporatie en de achtervangovereenkomsten met het Rijk en de gemeenten (50-50%) anderzijds, zal zijn. Het verlies dat achtervangers kunnen lijden, is beperkt tot de rentederving over leningen die ze bij een calamiteit aan het WSW moeten verstrekken.

Voorziening gegarandeerde geldleningen
Van de totaal uitstaande garanties is voor € 1,2 mln. extra zekerheid verkregen door het recht van 1ste hypotheek (verpleeg- en zorginstellingen). Voor de overige uitstaande garanties is geen zekerheid verkregen, waardoor het risico in geval de gemeente wordt aangesproken hoger is. Bij de berekening van de voorziening is hiermee rekening gehouden. De voorziening gegarandeerde geldleningen is berekend conform de systematiek van het Basel II-akkoord. De voorziening per 31 december 2018 komt uit op € 0,1 mln.

1d      Lange financieringspositie 2018 (langer dan één jaar)
De lange financieringsbehoefte is in theorie het verschil tussen de vaste activa van de balans (materiele en financiële vaste activa) en het lang vermogen aan de passiefzijde van de balans. De uitkomst geeft aan of er een financieringsbehoefte of een financieringsoverschot is op de langlopende financieringspositie. De financieringspositie ultimo 2018 is als volgt opgebouwd:

Bedragen x € 1 mln.

Omschrijving

Uitkomst 2018

Begroting 2018

Vaste activa:

Verstrekte leningen voor gemeentelijke investeringen

1.713

1.563

Deelnemingen

97

97

Uitgezette middelen

326

313

Totaal

2.136

1.973

Beschikbare middelen:

Reserves en voorzieningen*

706

729

Opgenomen leningen (zie paragraaf 1a)

1.358

1.133

Totaal

2.064

1.862

Financieringsbehoefte/overschot

-72

-111

*De stand van de reserves en voorzieningen van € 829 mln. is gecorrigeerd voor een bedrag van € 125 mln. Dit betreft een geschat bedrag van reserves en voorzieningen die niet op kasbasis aanwezig zijn.

In juni 2018 is een langlopende lening van 1 jaar en 5 maanden van € 225 mln. In de stand van de begroting 2018 was deze lening niet opgenomen. De lange financieringsbehoefte is sinds enkele jaren aan het toenemen. Voor de reguliere investeringen en aflossingen op langlopende leningen in 2018 is daarom in 2016 al een langlopende lening met uitgestelde storting (zogeheten forward) afgesloten van € 165 mln. met opname in oktober 2018. Hierna resteert er een klein financieringstekort van € 72 mln. Met deze acties is het uitgangspunt gevolgd dat de langdurige kapitaalbehoefte wordt gefinancierd met langlopende leningen.